شرایط لازم و مسئولیتهای شمّاسان بر اساس کتاب مقدس

چه کسی باید شمّاس باشد؟ کتاب مقدس در مورد کار شماسان چه می گوید؟

دو خدمت اداری بر اساس کتاب مقدس: مشایخ و شماسان

مقایسه خدمت اداری شماس با خدمت اداری شیخ(اسقف) به ما کمک خواهد کرد تا به این سؤالات پاسخ دهیم. نخستین رهبران روحانی جماعت، مشایخ هستند که در عهدجدید ناظران (اسقفان) یا کشیشان هم نامیده شده اند. مشایخ (اسقفان) کلام را تعلیم می دهند یا موعظه می کنند و جانهایی را که تحت مراقبت آنها هستند، شبانی می کنند. (افسسیان 4 : 11 ؛ اول تیموتائوس 3 : 2 ؛ 5 : 17 ؛ تیطس 1 : 9 ؛ عبرانیان 13 : 17). شماسان هم نقش مهمی در حیات و سلامت کلیسای محلی به عهده دارند، اما نقش آنها متفاوت از نقش مشایخ می باشد. نقش شماسان بر اساس کتاب مقدس این است که به نیازهای جسمی و عملی کلیسا که پیچیده و دشوار می باشد، رسیدگی کنند تا مشایخ بتوانند بر روی خواندگی و دعوت اصلی خود متمرکز شوند.

این تفاوت بر اساس طرحی در اعمال 6 : 1 – 6 می باشد. رسولان خود را وقف “دعا و خدمتِ کلام” کرده بودند. (آیه 4) چون این خواندگی اصلی آنها بود، هفت مرد انتخاب شدند تا به کارهای عملی رسیدگی کنند تا رسولان این آزادی را داشته باشند که به کارهایشان ادامه دهند.

این تقسیم بندی در کار، شبیه به چیزی است که ما در خدمت اداری مشایخ و شماسان می بینیم. همچون رسولان، نقش اصلی و اولیه مشایخ این است که کلام خدا را موعظه کنند. مانند آن هفت مرد، شماسان در هر نیاز عملی به جماعت خدمت می کنند.

شرایط مورد نیاز برای شماسان

تنها عبارتی که شرایط مورد نیاز را برای شماسان عنوان می کند، اول تیموتائوس 3 : 8 – 13 می باشد. در این عبارت، پولس یک فهرست رسمی، ولی نه خسته کننده، از شرایط لازم برای شماسان ارائه می دهد. شباهتهایی که در شرایط مورد نیاز برای شماسان و مشایخ/اسقفان در اول تیموتائوس 3 دیده می شود، شایان توجه می باشد. همچون شرایط مورد نیاز برای مشایخ، یک شماس هم نباید معتاد باشد (آیه 3)، و طمّاع سود قبیح (آیه 3)، بی ملامت ( آیه 2 ؛ تیطس 1 : 6)، شوهر یک زن (آیه 2)، و مُدّبر اهل خانه خود و فرزندان خویش (آیات 4 – 5). بعلاوه، تمرکز شرایط مورد نیاز بر روی خصوصیات اخلاقی شخصی می باشد که این کار اداری را به عهده می گیرد: یک شماس باید بالغ و بی ملامت باشد. تفاوت اصلی میان یک شیخ(اسقف) و شماس، تفاوت میان عطایا و خواندگی آنها می باشد، نه شخصیت آنها.

پولس نُه شرط مورد نیاز برای شماسان را در اول تیموتائوس 3 : 8 – 12 عنوان می کند:

1. باوقار (آیه 8 ): این اصطلاح معمولاً به چیزی اشاره دارد که آبرومندانه، محترم، مورد احترام و قدردانی یا باارزش می باشد. و با “محترم بودن” رابطه نزیکی دارد، چیزی که به عنوان شرایط مورد نیاز برای مشایخ(اسقفان) مطرح شده است ( اول تیموتائوس 3 : 2).
2. دو زبان نداشته باشد (آیه 8): افرادی که دو زبان دارند به یک سری از افراد یک چیز می گویند اما بعد به دیگران چیز دیگری می گویند، یا یک چیزی می گویند اما منظورشان چیز دیگری است. آنها دو چهره دارند و خالص نیستند. نمی توان به کلامشان اعتماد کرد، پس اعتباری ندارند.
3. نه راغب به شراب زیاده (آیه 8): اگر مردی معتاد به شراب یا نوشیدنیهای قوی دیگری باشد، واجد شرایط کار اداری شماسی نمی باشد. چنین شخصی قادر به کنترل کردن خود نیست و تأدیب نشده است.
4. نه طمّاع سود قبیح (آیه 8) : اگر شخصی عاشق پول است، واجد شرایط نیست که شماس شود، مخصوصاً به خاطر اینکه شماسان اغلب اوقات به مسائل مالی کلیسا رسیدگی می کنند.
5. دارندگان سرّ ایمان در ضمیر پاک (آیه 9): پولس همچنین اعلام می کند که شماس باید “دارنده سرّ ایمان در ضمیر پاک باشد”. عبارت “سرّ ایمان” فقط یکی از راههایی است که پولس توسط آن در مورد انجیل صحبت می کند (مقایسه کنید با اول تیموتائوس 3 : 16). در نتیجه، این بیانیه به این اشاره می کند که شماسان باید محکم و استوار و بدون لرزش به حقیقت انجیل معتقد باشند. اما این شرط لازم صرفاً شامل اعتقادات شخصی نمی شود، چون او باید این اعتقادات را ” با ضمیر پاک” نگاه دارد. به این معنا که رفتار یک شماس باید با اعتقاداتش هماهنگ و موافق باشد.
6. بی عیب (آیه 10): پولس می نویسد که شماسان باید ” اول آزموده شوند و چون بی عیب یافت شوند، کار شماسی را بکنند.” (آیه 10). ” بی عیب” یک اصطلاح کلّی می باشد که به کلّ شخصیت شخص اشاره می کند. اگر چه پولس تعیین نمی کند که چه آزمونی باید انجام شود، اما حداقل، پیشینه شخصی فرد مورد نظر، آبرو و اعتبار، و وضعیت الهیاتی آنها باید آزموده شود. بعلاوه، جماعت نباید فقط شرایط اخلاقی، روحانی، و بلوغ شماس مورد نظر را در اصول و تعالیم بیازماید، بلکه باید به سابقه خدمت آنها در کلیسا هم توجه کند.
7. زنِ باوقار ( آیه 11): در این مورد مباحثاتی وجود دارد که آیا آیه 11 به زنِ شماس اشاره می کند یا به زنانی که خدمت شماسی را به عهده دارند. به خاطر این مباحثات، ما فرض می کنیم که این آیه در مورد شرایط مورد نیاز برای زنِ یک شماس صحبت می کند. بر اساس آنجه که پولس می گوید، زن شماسان باید ” باوقار باشند، نه غیبت گو بلکه هشیار و در هر امری امین.” (آیه 11). زن هم مانند شوهرش باید باوقار یا محترم باشد. دوم اینکه، او نباید غیبت گو باشد یا شخصی که به نزد دیگران رفته و غیبت می کند. زنِ یک شماس باید هشیار یا پرهیزکار و ملایم باشد. به این معنا که او باید این توانایی را داشته باشد که بتواند به نیکویی قضاوت کند و نباید در چیزهایی شرکت داشته باشد که مانع از چنین قضاوتی می شود. در نهایت، او باید “در همه چیز امین باشد.” ( مقایسه کنید با اول تیموتائوس 5 : 10). این یک درخواست کلّی می باشد که شبیه درخواستی می باشد که از مشایخ می خواهد “بی ملامت” باشند (اول تیموتائوس 3 : 2 ؛ تیطس 1 : 6) و شماسان ” بی عیب” باشند (اول تیموتائوس 3 : 10).
8. شوهر یک زن باشند (آیه 12): بهترین تفسیر برای این عبارت دشوار این است که بدانیم به امین بودن شوهر نسبت به زنش اشاره می کند. او باید “مردِ یک زن” باشد. به این معنا که هیچ زن دیگری نباید در زندگیش باشد، زنی که از نظر عاطفی یا جسمی با او رابطه نزدیک برقرار می کند.
9. فرزندان و اهل خانه خود را نیکو تدبیر نمایند (آیه 12): یک شماس باید رهبر روحانی زن و فرزندان خود باشد.

به طور کلّی، اگر فهرستی از شرایط اخلاقی مورد نیاز برای مشایخ مطرح شده، اما برای شماسان مطرح نشده، این شرایط همچنان برای شماسان هم کاربرد دارد. همچنین این موضوع در مورد فهرست شرایط مورد نیازی که برای شماسان مطرح شده، اما برای مشایخ مطرح نشده، نیز صحّت دارد. به عنوان نمونه، یک شماس نباید دو زبان داشته باشد (آیه 8). پولس، این را صریحاً در مورد شماسان نمی گوید، بلکه بدون شک این مسأله در مورد مشایخ هم کاربرد دارد، چون پولس گفته که مشایخ باید ” بی ملامت” باشند، که شامل این ممنوعیت هم می شود.

اما ما همچنان باید به تفاوتهایی که در شرایط مورد نیاز وجود دارد، توجه کنیم، چون شاید این شرایط مورد نیاز یک ویژگی را اعلام می کند که به طور خاص مناسب شخصی می باشد که این خدمت اداری را به عهده دارد، تا بتواند وظایفش را انجام دهد، و یا چیزی است که در جایی که پولس برای آنها می نویسد، یک مشکل بوده است ( در این مورد، افسسیان). در حالیکه ما به سراغ مسئولیتهای یک شماس می رویم، این مسأله باید روشنتر شود.

مسئولیتهای شماسان

در جاییکه غالباً خدمت اداری مشایخ در کلیسای مدرن نادیده گرفته می شود، غالباً خدمت اداری شماس به درستی درک نمی شود. بر اساس عهدجدید، نقش اصلی شماس این است که خادم باشد. کلیسا به شماسان نیاز دارد تا حمایت مادی و نیازهای عملی دشوار و پیچیده کلیسا را انجام دهند تا مشایخ بتوانند بر روی کلام خدا و دعا تمرکز کنند.

عهدجدید، اطلاعات زیادی درباره نقش شماسان به ما نمی دهد. شرایط مورد نیازی که در اول تیموتائوس 3 : 8 – 12 مطرح شده، بر شخصیت و زندگی خانوادگی شماس متمرکز شده است. به هر حال، وقتی شرایط مورد نیاز شماسان را با شرایط مورد نیاز مشایخ مقایسه می کنیم، سرنخهایی درباره وظیفه شماسان به دست می آوریم. اگر چه بسیاری از این شرایط مورد نیاز یکسان می باشد یا خیلی شبیه به یکدیگر است، اما تفاوتهای قابل ملاحظه ای هم وجود دارد.

شاید برجسته ترین تفاوت میان مشایخ و شماسان این است که لازم نیست شماسان “قادر به تعلیم دادن” باشند. ( اول تیموتائوس 3 : 2) شماسان خوانده شده اند که ایمان را با ضمیر پاک “نگاه دارند”، اما خوانده نشده اند که آن ایمان را “تعلیم دهند” ( اول تیموتائوس 3 : 9). این نشان می دهد که شماسان در کلیسا نقش تعلیم رسمی را بر عهده ندارند. مانند مشایخ، شماسان باید اهل خانه و بچه های خود را به خوبی تدبیر نمایند (اول تیموتائوس 3 : 4 ، 12). اما وقتی پولس به شماسان اشاره می کند، بخشی را حذف می کند که در آن، تدبیر کردن برای اهل خانه و بچه های خود را با مراقبت از کلیسای خدا مقایسه می کند. ( اول تیموتائوس 3 : 5). دلیل این حذف کردن این است که در حقیقت شماسان جایگاه فرمانروایی یا رهبری را در کلیسا به عهده ندارند- این وظیفه متعلق به مشایخ است.

اگر چه پولس می گوید که شخص باید پیش از به عهده گرفتن خدمت اداری شماسی، آزموده شود (اول تیموتائوس 3 : 10)، اما این شرط مورد نیاز را که می گوید شخص نمی تواند جدیدالایمان باشد، در بر نمی گیرد. پولس ذکر می کند که اگر یک شیخ(اسقف) ، جدیدالایمان باشد ” مغرور خواهد شد”. (اول تیموتائوس 3 : 6) یکی از استنباطها در این تفاوت می تواند این باشد که خدمت اداری مشایخ بیشتر مستعد غرور است، چون آنها رهبری کلیسا را بر عهده دارند. در مقابل، سقوط کردن در این گناه برای یک شماس به این شکل نیست، چون شماس بیشتر نقش خادم را بر عهده دارد. در نهایت، عنوانِ “اسقف” ( اول تیموتائوس 3 : 2) دلالت دارد بر مواظبت و توجه کلّی بر سلامت روحانی جماعت، در حالیکه عنوانِ “شماس” دلالت بر شخصی دارد که خدمت روحانی کمک رسانی و خدمات را بر عهده دارد.

فراتر از این تفاوتهایی که ما می توانیم از گوشه و کنار درباره شرایط مورد نیاز جمع آوری کنیم، کتاب مقدس به طور واضح وظیفه شماسان را تعیین نمی کند. اما بر اساس طرحی که در اعمال 6 میان رسولان و این هفت مرد برقرار شده، به نظر می رسد که بهتر است شماسان را به عنوان خادمانی ببینیم که هر کاری را که لازم است انجام می دهند تا مشایخ بتوانند خواندگی خود را برای شبانی و تعلیم کلیسا که از جانب خدا می باشد، انجام دهند. همانطور که رسولان مسئولیتهای اداری را به عهده این هفت نفر گذاشتند، مشایخ هم باید مسئولیتهای خاصی را به عهده شماسان بگذارند تا بتوانند تلاشهای خود را در جای دیگری متمرکز کنند. در نتیجه، هر کلیسای محلی آزاد است که تکالیف شماسان را بر اساس نیازهای خاص خود تعیین کند.

بعضی از وظایفی که امروزه شماسان می توانند به عهده بگیرند، چیست؟ آنها می توانند مسئول هر چیزی باشند که مربوط به تعلیم و شبانی کلیسا نمی شود. چنین وظایفی می تواند شامل این چیزها باشد:

• تسهیلات: شماسان می توانند مسئول مدیریت دارایی کلیسا باشند. می تواند شامل این شود که اطمینان حاصل کنند که جایگاه پرستش برای جلسه پرستشی آماده است، تمیز کردن یا راه اندازی سیستم صوتی.
• نیکخواهی: مشابه آنچه که در اعمال 6 : 1-6 در رابطه با توزیع روزانه میان بیوه زنان اتفاق افتاد، شماسان می توانند پولها و سرمایه ها را مدیریت کنند یا کمکهای دیگری برای افراد نیازمند انجام دهند.
• امور مالی: درحالیکه مشایخ باید احتمالاً بر امور مالی کلیسا نظارت داشته باشند (اعمال 11: 30)، شاید بهتر باشد که رسیدگی به مسائل روزانه به شماسان سپرده شود. این شامل جمع آوری هدایا و شمارش آنها، تهیه گزارشات و غیره می شود.
• راهنمایی کردن: شماسان باید مسئول توزیع برگه های آگاهی نامه رسمی باشند، جماعت را روی نیمکتها بنشانند، یا وسایل لازم را برای عشاء ربانی آماده کنند.
• رسیدگی به مسائل عملی دشوار و پیچیده: شماسان باید برای کمک به طریقهای گوناگون در دسترس باشند تا مشایخ بتوانند بر روی تعلیم و شبانی کلیسا تمرکز کنند.

نتیجه

درحالیکه کتاب مقدس به مشایخ وظیفه تعلیم و رهبری کلیسا را می دهد، نقش شماسان بیشتر در کارهای خدماتی می باشد. به این ترتیب که آنها به امور جسمی یا به امور غیر روحانی و زودگذر کلیسا رسیدگی می کنند. شماسان با رسیدگی به چنین مسائلی، مشایخ را برای تمرکز بر شبانی کردن نیازهای روحانی جماعت، آزاد می گذارند.

با وجود اینکه شماسان رهبران روحانی جماعت نیستند، اما مهم است که چه شخصیتی دارند، به همین دلیل است که شماسان باید آزموده شوند و بر اساس آنچه که در اول تیموتائوس 3 عنوان شده، واجد شرایطی باشند که بر اساس کتاب مقدس می باشد.